Διαβάζω στο βιογραφικό σας βραβεία, διακρίσεις κλπ. Μπορείτε να μας πείτε μερικά παραδείγματα που ξεπέρασαν τα ελληνικά σύνορα;
Στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό πειραμάτων, μια γιορτή της επιστήμης, μαζεύονται ευρωπαίοι καθηγητές και καταθέτουν πρακτικές διδασκαλίας, οι οποίες έχουν πολλές καινοτόμες προτάσεις που συγκεντρώνονται και διαχέονται σε όλους τους ευρωπαίους δασκάλους. Συμμετείχα αρκετές φορές. Τρεις από τις κατασκευές μου πήραν βραβεία. Η πρώτη ήταν πάνω στη λειτουργία του ανθρώπινου αυτιού, η δεύτερη ήταν μια πολύ απλή διάταξη που μελετάει τα κυματικά φαινόμενα, και η τρίτη ήταν για το ουράνιο τόξο, ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό φαινόμενο, σύμβολο ελπίδας και αισιοδοξίας.
Πώς μπορεί ο μαθητής να κάνει τη μετάβαση από το βιβλίο στα πειράματα και τι αξία έχει αυτή η μετάβαση;
Θα έλεγα ότι υπάρχει ένα χάσμα ανάμεσα σε αυτά που γράφουν τα βιβλία και σε αυτά που μπορεί να καταλάβει και να κάνει ένας μαθητής. Τα σχολικά βιβλία είναι διεθνώς πολύ κακά. Άρα καλείται ο εκπαιδευτικός να γίνει ο καταλύτης που θα προσαρμόσει αυτά που υπάρχουν στα βιβλία σε αυτά που μπορεί να κάνει ένας μαθητής. Το πείραμα στις φυσικές επιστήμες είναι περισσότερο αναγκαίο ακόμα και από το σκόρδο στην σκορδαλιά.
Μπορείτε να μας πείτε παραδείγματα παιδιών που κατανόησαν τη φυσική μέσα από τα πειράματά σας;
Μετά το τέλος των πειραμάτων που έκανα σε ένα σχολείο, ένας μαθητής είπε στη δασκάλα του: «Κυρία, στη θεωρία δεν τα πηγαίνω καλά, αλλά είδατε πόσο καλά τα πηγαίνω στα πειράματα;» Οι φυσικές επιστήμες είναι κυρίως πειραματικές επιστήμες. Μήπως λοιπόν τις διδάσκουμε με λανθασμένο τρόπο; Η ικανοποίηση του παιδιού που έρχεται και σου λέει: «κατάλαβα τι σημαίνει μήκος κύματος, ένιωσα τη συχνότητα με το ίδιο μου το χέρι» αρκεί. Ας γίνει η αρχή και αργότερα θα έρθει η συνέχεια από μόνη της.
Με ένα υπουργείο που έχει μειωμένα κονδύλια, που δεν επικεντρώνεται στο ανθρώπινο δυναμικό του, τους καθηγητές, τι διαφαίνεται για το μέλλον;
Τα πράγματα είναι απαισιόδοξα. Παρατηρώ ότι το ίδιο το υπουργείο δεν δίνει πια σημασία στην πειραματική εξάσκηση των μαθητών και αυτό το βλέπω όταν εισάγει περισσότερο έντονα τις νέες τεχνολογίες στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Βγάζει το μαθητή από το εργαστήριο και τον πηγαίνει στην οθόνη του υπολογιστή. Δυστυχώς οι φυσικές επιστήμες τείνουν να γίνουν επιστήμες με ηλεκτρονικό υπόβαθρο τον υπολογιστή. Είναι ανάγκη να συμβεί κάτι να ανατραπεί το κλίμα, να αλλάξει αυτός ο προσανατολισμός.
Δεν υπάρχει αντίλογος του στυλ «τα παιδιά στη δουλειά τους αύριο θα χρησιμοποιούν υπολογιστή. Τι μας λέει τώρα ο Καλογήρου για ουράνια τόξα κλπ...»;
Με αυτή τη λογική θα έπρεπε όλα τα μαθήματα στο σχολείο να είναι δορυφόροι της πληροφορικής. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Το σχολείο στο δευτεροβάθμιο επίπεδό του πρέπει να δίνει μία εγκύκλια μόρφωση για να βγάλει αύριο υπεύθυνους πολίτες με ένα στοιχειώδες επίπεδο γνώσεων που θα τους επιτρέπει να κριτικάρουν και να αποφασίζουν για τη ζωή τους. Δεν χρειάζεται η ιστορία; Η λογοτεχνία; Η μουσική; Η γυμναστική; Οι φυσικές επιστήμες; Η πληροφορική πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν εργαλείο και όχι σαν αυτοσκοπός.
Από πού μπορούμε να περιμένουμε κάτι; Ποιοι άνθρωποι παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους και πώς;
Από το σημερινό υπουργείο παιδείας δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτα, ή μάλλον έχουμε, θα τολμήσω να πω, τα χειρότερα. Οπότε τι γίνεται; Θα έλεγα να συνεχίσουν να υπάρχουν αισιόδοξοι άνθρωποι, δάσκαλοι με όρεξη για δουλειά, για να αποτελούν παράδειγμα για τους υπόλοιπους. Άτομα που με το έργο, το σκεπτικό, την ιδιότητα του πραγματικού δασκάλου και τη συμμετοχή τους, να γίνονται ζωντανές προκλήσεις. Όπως μου έλεγε κάποιος, είδε τη δράση μου, παραδειγματίστηκε και συνέχισε.
Ποια είναι η χρησιμότητα των φυσικών επιστημών στην καθημερινότητα;
Από τα πιο απλά μέχρι τα πιο σύνθετα. Στις παρουσιάσεις μου λέω καμιά φορά: «Έχετε διαβάσει ποτέ όταν χρησιμοποιείτε χλωρίνη να μην την αναμιγνύετε με άλλα υγρά, όπως άκουα φόρτε, γιατί υπάρχει μεγάλος κίνδυνος;». Άλλο παράδειγμα είναι τα κινητά τηλέφωνα. Τι σημαίνει ακτινοβολία, τι σημαίνει κύμα, τι σημαίνει χρήση του κινητού. Η καθημερινότητα είναι εφαρμογή των φυσικών επιστημών. Και εκεί είναι η μαεστρία του εκπαιδευτικού. Να περνάει αυτό το πνεύμα στο μαθητή, να νιώθει ο μαθητής ότι δεν πέρασε τσάμπα ο χρόνος του στο σχολείο, ότι έμαθε κάτι και το εφαρμόζει στη ζωή του.
Από θέμα υποδομής και κατάρτισης των εκπαιδευτικών ποια είναι η κατάσταση σήμερα στα ελληνικά σχολεία;
Στα περισσότερα σχολεία έχουν γίνει εργαστήρια φυσικών επιστημών που το καθένα κόστισε €78.000. Εκεί πρέπει να φανεί ο μαχόμενος εκπαιδευτικός, να αποδείξει ότι κάνει χρήση αυτού του εργαστηρίου προς όφελος των μαθητών. Επίσης δημιουργήθηκαν σε κάθε νομό εργαστηριακά κέντρα φυσικών επιστημών, με σκοπό να επιμορφώνουν τους καθηγητές στα πειράματα. Στη Σουηδία υπάρχει μόνο ένα, εμείς έχουμε ένα σε κάθε νομό! Όλα αυτά είναι σημαντικά βήματα, χρειάζονται όμως τον εκπαιδευτικό να τα χρησιμοποιήσει, να αναδείξει την αξία τους.
Έρχονται γονείς και μας λένε, «δεν αφήνετε καλύτερα τα πειράματα και να κάνετε ασκήσεις στα παιδιά;» Αυτό δεν είναι επιλογή των καθηγητών, είναι επιλογή των γονιών, είναι κοινωνική επιλογή. Γιατί ο γονιός θέλει το παιδί του να μπει στο πανεπιστήμιο, και για να μπει πρέπει να μάθει να λύνει ασκήσεις. Ας έρθει η ώρα της ωριμότητας. Το κοινωνικό σύνολο πρέπει να απαιτεί ο μαθητής του Γυμνασίου και του Λυκείου να παίρνει εγκύκλια γνώση. Χρειάζεται να γίνουν ριζικές αλλαγές, πρέπει να αλλάξουν όλα.
Υπάρχει κάποιο κίνημα ή διάθεση από τους εκπαιδευτικούς να απαιτήσουν κάτι τέτοιο, ή είμαστε πολύ μακριά από αυτό;
Γίνονται κάποιες πρωτοβουλίες όπως τα εργαστηριακά κέντρα φυσικών επιστημών και αυτό δίνει ελπίδες. Όσο υπάρχουν εργαστηριακά κέντρα ο προσανατολισμός στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών παραμένει πειραματικός.
Παράλληλα, όταν ο μαθητής ασκείται σε ομάδες συνηθίζει στη συνοχή και τη συνεργατικότητα, κάτι που λείπει από την Ελλάδα. Εδώ υπάρχει ένας ασυγκράτητος εγωισμός, ο καθένας μόνος του. Πότε δράσαμε σαν ομάδα που να θέλουμε το γενικότερο καλό;
Πιστεύω ότι η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει ανάγκη από εμπνευσμένους εκπαιδευτικούς με όρεξη για δημιουργία, οι οποίοι θα εντοπίσουν τις δυνατότητες του μαθητή, θα αναδείξουν την αξία του, θα ισχυροποιήσουν την προσωπικότητά του και θα του διδάξουν το αγαθό της συν-δημιουργίας.Έτσι θα φέρουν κάτι επαναστατικό στην εκπαίδευση που μπορεί να παρασύρει ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο. Πιστεύω στην αξία του εκπαιδευτικού, εκεί εντοπίζω την γενεσιουργό αιτία της αλλαγής.
Δείτε εδώ την σύντομη video συνέντευξη του Ηλία Καλογήρου με όλα τα extras.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου