Η Μαρία, φοιτήτρια
στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθηνών στο Εθνικό και
Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, η οποία έγραψε παλαιότερα για εμάς το
εξαιρετικό post Το παιδικό σχέδιο: Η κρυφή γλώσσα των παιδιών, ασχολείται φέτος ερευνητικά με τον σχολικό εκφοβισμό. Μέσα από το σημερινό κείμενό της ρίχνει
φως στο θέμα του σχολικού εκφοβισμού εξηγώντας μας τι είναι, πώς
μπορούμε να τον αναγνωρίζουμε και τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς για
να βοηθήσουμε στην αντιμετώπισή του.
«Τώρα τελευταία, στα διαλείμματα, 3-4 παιδιά από την ΣΤ’ τάξη έρχονται στο θρανίο που κάθομαι μόνος μου και με ενοχλούν. Μου παίρνουν την τσάντα και τα τετράδια και τα πετάνε ο ένας στον άλλον ή στο πάτωμα, με σπρώχνουν και με κλωτσάνε. Με φωνάζουν «χοντρό» και «χελώνα», επειδή δεν μπορώ να τους φτάσω όταν τρέχουν, και μετά γελάνε μαζί με όλη την τάξη. Μια φορά, ένας από αυτούς μου πήρε τα χρήματα που είχα για να ψωνίσω από το κυλικείο, και μου είπε ότι αν το πω πουθενά, θα με σπάσει στο ξύλο. Όταν φεύγω από το σχολείο, είναι όλοι μαζεμένοι σε μια γωνιά και με κοιτάνε περίεργα.»
- Νίκος, 10 ετών
Η παραπάνω περιγραφή, αποτελεί μία μόνο ενδεικτική εικόνα του
εκφοβισμού (bullying), από τις πάρα πολλές που βιώνονται από τους
μαθητές στη σχολική τάξη. «Δράστες» (αυτός-οι που εκφοβίζουν) και «θύμα»
(το παιδί που εκφοβίζεται) και παρατηρητές. Δύο όροι της
εγκληματολογίας χρησιμοποιούνται για παιδιά σχολικής ηλικίας και
περιγράφουν ένα φαινόμενο βίας, τόσο κοντά σε εμάς, αλλά δυστυχώς και
τόσο μακριά. Κοντά, διότι στη χώρα μας συμβαίνει σε μια ευρεία και
συνεχώς αυξανόμενη κλίμακα [στατιστικά, ανάμεσα σε άλλες χώρες της
Ευρώπης, η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις (Πηγή: Dart Europe,
Assosiation of european research libraries)] και μακριά, διότι ως επί
το πλείστον, εκπαιδευτικοί και γονείς το αγνοούν εμφανώς, δικαιολογώντας
τη στάση τους μέσω πολλών, δυσλειτουργικών αντιλήψεων και
προκαταλήψεων, που τείνουν να περιγράφουν το φαινόμενο ως φυσιολογικό
μέρος της παιδικής ηλικίας και της σχολικής ζωής. (« Παιδιά είναι, θα
μαλώσουν») Κάθε άλλο όμως, αφού ο εκφοβισμός αποτελεί σοβαρό
βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο πρόβλημα, τόσο για το άτομο, όσο και για
τη σχολική κοινότητα και την κοινωνία ευρύτερα. Γίνεται κατανοητή
επομένως η σημασία της ευαισθητοποίησης, της πρόληψης και της έγκαιρης
παρέμβασης από τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς, κάτι που μέχρι
στιγμής συναντάται ελάχιστα στη χώρα μας, τουλάχιστον σε οργανωμένο
βαθμό.
Ελπιδοφόρο, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι έχουν ξεκινήσει να γίνονται βήματα στην κατεύθυνση των διεθνών πρακτικών, που χρόνια εφαρμόζονται αποτελεσματικά σε άλλες χώρες. Η ουσιαστική αντιμετώπιση του εκφοβισμού γίνεται πάνω απ’ όλα εφικτή με συνεργασία, συλλογική προσπάθεια και εντατικό πρόγραμμα (δηλ. οργανωμένη πρακτική) που θα διέπει όλη τη σχολική κοινότητα. Ο εκπαιδευτικός ως μονάδα, μπορεί να συμβάλλει σε αυτό το σκοπό δουλεύοντας στα πλαίσια της δικής του τάξης, ενώ αντίστοιχα οι γονείς πρέπει στηρίζουν την προσπάθεια αυτή στο σπίτι.
Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά το φαινόμενο αυτό. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό τι είναι ο εκφοβισμός, διότι πολύ συχνά γίνονται παρανοήσεις που οδηγούν αντίστοιχα σε υπερβολικές αντιδράσεις ή παραμέληση του προβλήματος.
Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός;
Ο σχολικός εκφοβισμός αφορά στη χρήση βίας μεταξύ των μαθητών (ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας) και έχει επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα. Δεν είναι το σύνηθες πείραγμα των παιδιών μεταξύ τους, καθώς δεν είναι αμοιβαίο και ισότιμο και δεν γίνεται με φιλικό τρόπο. Αντίθετα, είναι κάτι που πληγώνει το παιδί και δεν σταματάει όταν γίνεται ενοχλητικό.
Είναι δυνατόν να έχει πολλές μορφές:
Υπάρχουν «σημάδια» που δεν θα έπρεπε να αγνοηθούν από το γονέα*;
Είναι αυτονόητο ότι ο γονέας οφείλει να είναι δίπλα στο παιδί σε κάθε φάση της ζωής του και να στέκεται δίπλα του διακριτικά. Το κάθε παιδί όμως αντιδρά διαφορετικά σε ένα τέτοιο φαινόμενο. Πολλά παιδιά τραυματίζονται ψυχολογικά, εγκαταλείπουν το σχολείο ή ακόμη οδηγούνται στην αυτοκτονία. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να μην αγνοούνται ξαφνικές μεταβολές στη συμπεριφορά του παιδιού, όπως και επίσης και ενδείξεις, όπως οι παρακάτω:
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς του παιδιού – θύματος
«Ε, δεν μπορεί, για να σε πειράζει έτσι, κάτι θα του έκανες κι εσύ…»
Αρχικά, να αναγνωρίσουν το πρόβλημα και να μη φοβηθούν να το αντιμετωπίσουν, ούτε και φυσικά να υποβαθμίσουν τη σημασία του. Να αναλάβουν ενεργό ρόλο και να επέμβουν άμεσα, χωρίς να αγνοούν το πρόβλημα. Η λογική του «παιδιά είναι και παίζουν», δεν είναι πάντα σωστή. Να ενθαρρύνουν το παιδί να μιλάει και να μη φοβάται, να το βοηθήσουν να καταλάβει ότι δεν πρέπει να ντρέπεται να εκφράσει στους γονείς του οτιδήποτε το απασχολεί. Nα του δείξουν άμεσα πώς να υπερασπίζεται τον εαυτό του: π.χ να τονίζει στο άλλο παιδί πόσο το ενοχλεί αυτό που κάνει. Αυτό θα πρέπει να γίνει με άμεσο τρόπο: «Δεν θέλω να με ξαναπειράξεις. Με ενοχλεί αυτό που κάνεις και θέλω να σταματήσεις τώρα!»
Τα περισσότερα παιδιά φοβούνται να μιλήσουν και αυτό είναι το πρόβλημα. Νιώθουν ενοχή, ντροπή και θεωρούν πως θα τιμωρηθούν επιπλέον ή δεν θα βοηθηθούν, εάν το ομολογήσουν.
Είναι, επομένως, καθήκον του γονέα να εξασφαλίσει μια ουσιαστική επικοινωνία με το παιδί του και να του δείξει πώς να αντιμετωπίζει το φαινόμενο, ενισχύοντας φυσικά την αυτοπεποίθηση του, που είναι και το ζητούμενο. Το παιδί πρέπει να φτάσει σε σημείο να νιώθει δυνατό να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Έτσι, οφείλουν, να ενισχύουν τα ταλέντα και τις ικανότητες του. Να του τονώνουν την αυτοπεποίθηση και το σεβασμό προς τον εαυτό του και να του δίνουν ευκαιρίες για πρωτοβουλία και δράση, ενισχύοντας έτσι την διεκδηκητικότητα του. Να μην είναι υπερπροστατευτικοί, αλλά να φροντίζουν την ασφάλεια του με διακριτικό τρόπο. Να επιμελούνται την υγιεινή του και να του μαθαίνουν τρόπους να φροντίζει και να αποδέχεται τον εαυτό του. Να ενθαρρύνουν τις στενές φιλίες του.
Είναι σημαντικό το παιδί να νιώθει ασφάλεια και με τον εαυτό του και ως προς το περιβάλλον του.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς του παιδιού δράστη
«Είναι λίγο επιθετικό στο σχολείο, αλλά πιστεύω ότι συμβαίνει λόγω της ηλικίας του. Δεν με ανησυχεί.»
Αρχικά, να μην ανέχονται τον εκφοβισμό και να μην φοβούνται να παρέμβουν επειδή φοβούνται τη συναισθηματική απόρριψη των παιδιών τους. Μακροπρόθεσμα, θα τα ωφελήσει περισσότερο μια δυναμική και ουσιαστική παρέμβαση, από μια σιωπηλή ανοχή. Εξ’ άλλου φέρουν κι αυτοί μερίδιο ευθύνης για την συμπεριφορά του παιδιού τους. Είναι καλό να προτρέπουν το παιδί να επανορθώσει την πράξη. Να χρησιμοποιούν κυρώσεις όταν χρειάζεται, όχι όμως με πνεύμα εκδικητικότητας, αλλά με πρόθεση το παιδί να καταλάβει γιατί δεν πρέπει να έχει αυτή τη συμπεριφορά. Είναι σημαντικό επομένως, να επιβλέπουν το παιδί περισσότερο και να μειώσουν την τηλεθέαση βίας και την υπερβολική ενασχόληση με τον υπολογιστή ή τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια. Να επιδιώκουν ποιοτικό χρόνο μαζί του και εκτός του σπιτιού ή ακόμα και της πόλης. Μπορούν, ακόμη, να γνωρίζουν τους φίλους των παιδιών και να επικοινωνούν με τους γονείς τους καθώς επίσης και να τα βοηθούν να βρίσκουν δημιουργικές διεξόδους στην επιθετικότητα του.
Να κατανοήσουν την ευαίσθητη ψυχολογία τους. Το παιδί δεν εκφοβίζει τυχαία , ούτε είναι επιθετικό, επειδή έτσι γεννήθηκε. Κάτι θέλει να μας πει η συμπεριφορά του αυτή και κάποια ανάγκη προσπαθεί να εκφράσει. Πρέπει να προσπαθούν να τους δείχνουν την αγάπη τους έμπρακτα , όχι όμως με δώρα και ανταλλάγματα.
Να θέτουν όρια και να μην υποκύπτουν σε κάθε τους επιθυμία. Αυτός ο φόβος και η ενοχή που πολλοί γονείς έχουν όταν δεν κάνουν το χατίρι του παιδιού τους, τα οδηγεί στο να γίνονται ανεξέλεγκτα στη συμπεριφορά τους και να απαιτούν προσοχή, χωρίς να σέβονται. Να τους διδάσκουν το σεβασμό, την ισότητα των ανθρώπων και την κατανόηση στο διαφορετικό. Να φροντίζουν για το ήρεμο κλίμα μέσα στο σπίτι και να επικοινωνούν μεταξύ τους χωρίς διενέξεις όταν το παιδί είναι μπροστά. Όσο δύσκολο κι αν ακούγεται, είναι σημαντικό για τη συνολική ψυχική υγεία του παιδιού.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς (γενικά)
Nα αφιερώνουν ουσιαστικό και ποιοτικό χρόνο στο παιδί. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη και ελευθερία λόγου. Το παιδί πρέπει να ενθαρρύνεται συνεχώς να μιλάει για το πρόβλημα που το απασχολεί και να μη φοβάται (κυρίως στην περίπτωση του «θύματος»).
*Πριν από ένα χρόνο περίπου, δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε ( ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ) από φορείς της εκπαίδευσης, της υγείας και της ψυχικής υγείας από το δημόσιο τομέα, καθώς και από μη κυβερνητικούς οργανισμούς, το «Δίκτυο κατά της Βίας στο Σχολείο». Είναι η πρώτη, ουσιαστική, προσπάθεια για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου στη χώρα μας, καθώς και για την ευαισθητοποίηση μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών, όπως και της κοινωνίας γενικότερα. Ένας από τους στόχους ακόμη, είναι η δημιουργία τοπικών δικτύων, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί καλύτερα το φαινόμενο του εκφοβισμού. Η προσπάθεια που γίνεται και σε ερευνητικό, αλλά και σε πρακτικό επίπεδο, είναι πολύ σημαντική. Σύντομα, θα λειτουργήσει και η σχετική ιστοσελίδα.
Δείτε επίσης:
Μαρία, για μία ακόμα φορά ευχαριστούμε για το άρθρο σου. Η βοήθεια που προσφέρεις όλον αυτόν τον καιρό, με τα κείμενά σου αλλά και τις απαντήσεις σου στα σχόλια, στην online κοινότητα των γονιών είναι πολύτιμη και την εκτιμούμε ιδιαίτερα.
«Τώρα τελευταία, στα διαλείμματα, 3-4 παιδιά από την ΣΤ’ τάξη έρχονται στο θρανίο που κάθομαι μόνος μου και με ενοχλούν. Μου παίρνουν την τσάντα και τα τετράδια και τα πετάνε ο ένας στον άλλον ή στο πάτωμα, με σπρώχνουν και με κλωτσάνε. Με φωνάζουν «χοντρό» και «χελώνα», επειδή δεν μπορώ να τους φτάσω όταν τρέχουν, και μετά γελάνε μαζί με όλη την τάξη. Μια φορά, ένας από αυτούς μου πήρε τα χρήματα που είχα για να ψωνίσω από το κυλικείο, και μου είπε ότι αν το πω πουθενά, θα με σπάσει στο ξύλο. Όταν φεύγω από το σχολείο, είναι όλοι μαζεμένοι σε μια γωνιά και με κοιτάνε περίεργα.»
- Νίκος, 10 ετών
Photo by mangee
Ελπιδοφόρο, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι έχουν ξεκινήσει να γίνονται βήματα στην κατεύθυνση των διεθνών πρακτικών, που χρόνια εφαρμόζονται αποτελεσματικά σε άλλες χώρες. Η ουσιαστική αντιμετώπιση του εκφοβισμού γίνεται πάνω απ’ όλα εφικτή με συνεργασία, συλλογική προσπάθεια και εντατικό πρόγραμμα (δηλ. οργανωμένη πρακτική) που θα διέπει όλη τη σχολική κοινότητα. Ο εκπαιδευτικός ως μονάδα, μπορεί να συμβάλλει σε αυτό το σκοπό δουλεύοντας στα πλαίσια της δικής του τάξης, ενώ αντίστοιχα οι γονείς πρέπει στηρίζουν την προσπάθεια αυτή στο σπίτι.
Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά το φαινόμενο αυτό. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό τι είναι ο εκφοβισμός, διότι πολύ συχνά γίνονται παρανοήσεις που οδηγούν αντίστοιχα σε υπερβολικές αντιδράσεις ή παραμέληση του προβλήματος.
Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός;
Ο σχολικός εκφοβισμός αφορά στη χρήση βίας μεταξύ των μαθητών (ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας) και έχει επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα. Δεν είναι το σύνηθες πείραγμα των παιδιών μεταξύ τους, καθώς δεν είναι αμοιβαίο και ισότιμο και δεν γίνεται με φιλικό τρόπο. Αντίθετα, είναι κάτι που πληγώνει το παιδί και δεν σταματάει όταν γίνεται ενοχλητικό.
Είναι δυνατόν να έχει πολλές μορφές:
- Σωματική βία (σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές, χαστούκια, τράβηγμα μαλλιών κλπ.) «Κάθε μεσημέρι, στο δρόμο προς το σπίτι, με περίμενε η ίδια παρέα για να με χτυπήσει, μου έσκιζαν και τα ρούχα…»
- Συναισθηματική βία (σκόπιμη απομόνωση του παιδιού, να λερώνουν, να κρύβουν, να καταστρέφουν τα πράγματά του, να το εκβιάζουν για χρήματα, να το απειλούν κλπ.) «Δε φτάνει ότι δεν με έκαναν παρέα, είχαν απειλήσει κι όλα τα υπόλοιπα κορίτσια ότι όποια μου μίλαγε θα έβρισκε το μπελά της…»
- Λεκτική βία (κοροϊδία, βρίσιμο, σαρκασμός, ειρωνεία, διάδοση ψευδούς φήμης, κακά σχόλια για την εθνική προέλευση ή την οικονομική κατάσταση ενός παιδιού και της οικογένειάς του, χειρονομίες, συκοφαντικά γκράφιτι κλπ.) «Με κοροϊδεύανε για το χρώμα μου, με λέγανε βρωμιάρη κι έκαναν ότι μύριζα άσχημα μόλις τους πλησίαζα…»
- Σεξουαλική βία (ανεπιθύμητο άγγιγμα, απειλές, προσβλητικά μηνύματα, χυδαία γράμματα και εικόνες, πειράγματα κλπ.) «Συνέχεια με στρίμωχνε και προσπαθούσε να μου βάλει χέρι. Δεν μου άρεσε, δεν ήταν παιχνίδι, τον φοβόμουνα, κι αυτός έλεγε σε όλους ότι τα θέλω. Στο τέλος δεν ήθελα να πάω σχολείο…»
- Ηλεκτρονική βία (χρήση Ίντερνετ, email, chat room, και κινητών με κλήσεις και sms με προσβλητικό και απειλητικό περιεχόμενο, χρήση κάμερας με σκοπό την απειλή και την ταπείνωση του παιδιού) «Άνοιξαν ξαφνικά την τουαλέτα, μ΄ έβγαλαν φωτογραφία με το κινητό και μετά την έδειχναν τα άλλα παιδιά…»
Υπάρχουν «σημάδια» που δεν θα έπρεπε να αγνοηθούν από το γονέα*;
Είναι αυτονόητο ότι ο γονέας οφείλει να είναι δίπλα στο παιδί σε κάθε φάση της ζωής του και να στέκεται δίπλα του διακριτικά. Το κάθε παιδί όμως αντιδρά διαφορετικά σε ένα τέτοιο φαινόμενο. Πολλά παιδιά τραυματίζονται ψυχολογικά, εγκαταλείπουν το σχολείο ή ακόμη οδηγούνται στην αυτοκτονία. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να μην αγνοούνται ξαφνικές μεταβολές στη συμπεριφορά του παιδιού, όπως και επίσης και ενδείξεις, όπως οι παρακάτω:
- Το παιδί επιστρέφει σπίτι πεινασμένο, με σχισμένα ρούχα, κατεστραμμένα βιβλία, του λείπουν πράγματα, ζητά ή κλέβει χρήματα (για να τα δώσει στον θύτη-εκβιαστή), χάνει συνέχεια το κολατσιό του ή τα χρήματά του.
- Έχει ανεξήγητες μελανιές-χτυπήματα και δίνει απίθανες εξηγήσεις για αυτά.
- Το παιδί γίνεται ανεξήγητα επιθετικό στο σπίτι, παράλογο, προκαλεί φασαρίες, επιτίθεται σε άλλα παιδιά ή αδέρφια.
- Φοβάται να χρησιμοποιήσει το κινητό ή το email και τρομάζει όταν λαμβάνει μήνυμα στο κινητό.
- Φοβάται να περπατήσει μόνο στο σχολείο κι εκλιπαρεί να το πάνε σχολείο με το αμάξι.
- Δεν θέλει ούτε να χρησιμοποιήσει το λεωφορείο και αλλάζει διαδρομή πηγαίνοντας προς το σχολείο.
- Δε θέλει να πηγαίνει σχολείο, κάνει απουσίες/κοπάνες. Δείχνει ανήσυχο/χάνει την αυτό-πεποίθησή του.
- Αρχίζει να τραυλίζει. Σταματά να τρώει. Κλαίει πριν κοιμηθεί/έχει εφιάλτες. Απειλεί με αυτοκτονία. Επαναφέρει συνήθειες της νηπιακής ηλικίας, όπως το να βρέχει το κρεβάτι του ή να πιπιλίζει το δάχτυλο.
(* Πρεκατέ Βικτωρία, Φεβρουάριος 2007 για το «Μέντορας»)
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς του παιδιού – θύματος
«Ε, δεν μπορεί, για να σε πειράζει έτσι, κάτι θα του έκανες κι εσύ…»
Αρχικά, να αναγνωρίσουν το πρόβλημα και να μη φοβηθούν να το αντιμετωπίσουν, ούτε και φυσικά να υποβαθμίσουν τη σημασία του. Να αναλάβουν ενεργό ρόλο και να επέμβουν άμεσα, χωρίς να αγνοούν το πρόβλημα. Η λογική του «παιδιά είναι και παίζουν», δεν είναι πάντα σωστή. Να ενθαρρύνουν το παιδί να μιλάει και να μη φοβάται, να το βοηθήσουν να καταλάβει ότι δεν πρέπει να ντρέπεται να εκφράσει στους γονείς του οτιδήποτε το απασχολεί. Nα του δείξουν άμεσα πώς να υπερασπίζεται τον εαυτό του: π.χ να τονίζει στο άλλο παιδί πόσο το ενοχλεί αυτό που κάνει. Αυτό θα πρέπει να γίνει με άμεσο τρόπο: «Δεν θέλω να με ξαναπειράξεις. Με ενοχλεί αυτό που κάνεις και θέλω να σταματήσεις τώρα!»
Τα περισσότερα παιδιά φοβούνται να μιλήσουν και αυτό είναι το πρόβλημα. Νιώθουν ενοχή, ντροπή και θεωρούν πως θα τιμωρηθούν επιπλέον ή δεν θα βοηθηθούν, εάν το ομολογήσουν.
Είναι, επομένως, καθήκον του γονέα να εξασφαλίσει μια ουσιαστική επικοινωνία με το παιδί του και να του δείξει πώς να αντιμετωπίζει το φαινόμενο, ενισχύοντας φυσικά την αυτοπεποίθηση του, που είναι και το ζητούμενο. Το παιδί πρέπει να φτάσει σε σημείο να νιώθει δυνατό να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Έτσι, οφείλουν, να ενισχύουν τα ταλέντα και τις ικανότητες του. Να του τονώνουν την αυτοπεποίθηση και το σεβασμό προς τον εαυτό του και να του δίνουν ευκαιρίες για πρωτοβουλία και δράση, ενισχύοντας έτσι την διεκδηκητικότητα του. Να μην είναι υπερπροστατευτικοί, αλλά να φροντίζουν την ασφάλεια του με διακριτικό τρόπο. Να επιμελούνται την υγιεινή του και να του μαθαίνουν τρόπους να φροντίζει και να αποδέχεται τον εαυτό του. Να ενθαρρύνουν τις στενές φιλίες του.
Είναι σημαντικό το παιδί να νιώθει ασφάλεια και με τον εαυτό του και ως προς το περιβάλλον του.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς του παιδιού δράστη
«Είναι λίγο επιθετικό στο σχολείο, αλλά πιστεύω ότι συμβαίνει λόγω της ηλικίας του. Δεν με ανησυχεί.»
Αρχικά, να μην ανέχονται τον εκφοβισμό και να μην φοβούνται να παρέμβουν επειδή φοβούνται τη συναισθηματική απόρριψη των παιδιών τους. Μακροπρόθεσμα, θα τα ωφελήσει περισσότερο μια δυναμική και ουσιαστική παρέμβαση, από μια σιωπηλή ανοχή. Εξ’ άλλου φέρουν κι αυτοί μερίδιο ευθύνης για την συμπεριφορά του παιδιού τους. Είναι καλό να προτρέπουν το παιδί να επανορθώσει την πράξη. Να χρησιμοποιούν κυρώσεις όταν χρειάζεται, όχι όμως με πνεύμα εκδικητικότητας, αλλά με πρόθεση το παιδί να καταλάβει γιατί δεν πρέπει να έχει αυτή τη συμπεριφορά. Είναι σημαντικό επομένως, να επιβλέπουν το παιδί περισσότερο και να μειώσουν την τηλεθέαση βίας και την υπερβολική ενασχόληση με τον υπολογιστή ή τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια. Να επιδιώκουν ποιοτικό χρόνο μαζί του και εκτός του σπιτιού ή ακόμα και της πόλης. Μπορούν, ακόμη, να γνωρίζουν τους φίλους των παιδιών και να επικοινωνούν με τους γονείς τους καθώς επίσης και να τα βοηθούν να βρίσκουν δημιουργικές διεξόδους στην επιθετικότητα του.
Να κατανοήσουν την ευαίσθητη ψυχολογία τους. Το παιδί δεν εκφοβίζει τυχαία , ούτε είναι επιθετικό, επειδή έτσι γεννήθηκε. Κάτι θέλει να μας πει η συμπεριφορά του αυτή και κάποια ανάγκη προσπαθεί να εκφράσει. Πρέπει να προσπαθούν να τους δείχνουν την αγάπη τους έμπρακτα , όχι όμως με δώρα και ανταλλάγματα.
Να θέτουν όρια και να μην υποκύπτουν σε κάθε τους επιθυμία. Αυτός ο φόβος και η ενοχή που πολλοί γονείς έχουν όταν δεν κάνουν το χατίρι του παιδιού τους, τα οδηγεί στο να γίνονται ανεξέλεγκτα στη συμπεριφορά τους και να απαιτούν προσοχή, χωρίς να σέβονται. Να τους διδάσκουν το σεβασμό, την ισότητα των ανθρώπων και την κατανόηση στο διαφορετικό. Να φροντίζουν για το ήρεμο κλίμα μέσα στο σπίτι και να επικοινωνούν μεταξύ τους χωρίς διενέξεις όταν το παιδί είναι μπροστά. Όσο δύσκολο κι αν ακούγεται, είναι σημαντικό για τη συνολική ψυχική υγεία του παιδιού.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς (γενικά)
Nα αφιερώνουν ουσιαστικό και ποιοτικό χρόνο στο παιδί. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη και ελευθερία λόγου. Το παιδί πρέπει να ενθαρρύνεται συνεχώς να μιλάει για το πρόβλημα που το απασχολεί και να μη φοβάται (κυρίως στην περίπτωση του «θύματος»).
- Να γνωρίζουν τους φίλους των παιδιών και να επικοινωνούν συχνά με τον εκπαιδευτικό της τάξης. Να ενθαρρύνουν το παιδί να δημιουργεί ουσιαστικές φιλικές σχέσεις.
- Να μην αγνοούν και να ανέχονται τον εκφοβισμό, αλλά να επιβλέπουν το παιδί και να επιβάλουν κυρώσεις σεβόμενες την προσωπικότητα του, όπου χρειάζεται.
- Να φροντίζουν το παιδί να βρίσκει διεξόδους και να εκτονώνει δημιουργικά την ενεργητικότητα του. Αυτονόητο είναι ότι πρέπει να διατηρούν ένα ήρεμο και ασφαλές κλίμα μέσα στην οικογένεια. Η επιθετικότητα και η βία αναπαράγονται εύκολα όταν βιώνονται καθημερινά στο σπίτι από πρόσωπα- πρότυπα συμπεριφοράς, όπως οι γονείς.
- Να παρέχεται ασφάλεια και συναισθηματική στήριξη στο παιδί καθώς και ενίσχυση της αυτοεκτίμησης/ αυτοπεποίθησης του. Τέλος, να μη διστάσουν να συμβουλευτούν έναν ειδικό, όταν νιώθουν ότι δεν μπορούν να βοηθήσουν επαρκώς.
*Πριν από ένα χρόνο περίπου, δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε ( ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ) από φορείς της εκπαίδευσης, της υγείας και της ψυχικής υγείας από το δημόσιο τομέα, καθώς και από μη κυβερνητικούς οργανισμούς, το «Δίκτυο κατά της Βίας στο Σχολείο». Είναι η πρώτη, ουσιαστική, προσπάθεια για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου στη χώρα μας, καθώς και για την ευαισθητοποίηση μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών, όπως και της κοινωνίας γενικότερα. Ένας από τους στόχους ακόμη, είναι η δημιουργία τοπικών δικτύων, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί καλύτερα το φαινόμενο του εκφοβισμού. Η προσπάθεια που γίνεται και σε ερευνητικό, αλλά και σε πρακτικό επίπεδο, είναι πολύ σημαντική. Σύντομα, θα λειτουργήσει και η σχετική ιστοσελίδα.
Δείτε επίσης:
- Δραστηριότητες στην τάξη για την πρόληψη του εκφοβισμού και της βίας μεταξύ των μαθητών. (Εγχειρίδιο εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε μορφή pdf)
- Για νέα της E.Ψ.Υ.Π.Ε: www. epsype.blogspot.com
- Tην ευρωπαϊκή καμπάνια για το σχολικό εκφοβισμό από το Χαμόγελο του Παιδιού
- «Εκφοβισμός και βία στο σχολείο – Τι γνωρίζουμε να κάνουμε» (Dan Olweus)
- «Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό» (Βαγγέλης Δ. Ηλιόπουλος)
- «Μου έκλεψαν το όνομα μου» (Josep Antoni Tàssies Penella)
Μαρία, για μία ακόμα φορά ευχαριστούμε για το άρθρο σου. Η βοήθεια που προσφέρεις όλον αυτόν τον καιρό, με τα κείμενά σου αλλά και τις απαντήσεις σου στα σχόλια, στην online κοινότητα των γονιών είναι πολύτιμη και την εκτιμούμε ιδιαίτερα.
http://mamadesmpampades.gr/2012/02/01/sholikos-ekfovismos-otan-to-peiragma-stamataei-na-einai-haritomeno/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου